Günlük hayatta insanlar çeşitli sorun ve sıkıntılaralar karşılaşmakta bu sıkıntılar neticesinde de istenmeyen olaylar vuku bulabilmektedir. Bazen bir anlık sinirle hareket etmenin sonucu ağır olabilmektedir. İşte böyle olaylar neticesinde müvekkiller bilerek veya bilmeyerek şahısların mallarına zarar vermekte, maddi ve manevi hasarlara yol açabilmektedir. Bu durumda hakkında dava açılan müvekkillerin savunma ihtiyacı doğmaktadır. Konu ile alakalı Selimoğlu Hukuk BÜROSU nezdinde uzman avukatlarımızdan bilgi almak için ANKARA ÇUKURAMBAR’da bulunan büromuzu ziyaret edebilir veya 0532 653 45 21 ve 0312 441 77 46 numaralardan ulaşabilirsiniz.

Mala zarar verme suçu nedir ?

Mala zarar verme suçu bir başkası tarafından kişinin taşınır veya taşınmaz mallarına bir zarar verilmesi veya değer kaybına uğratılması hallerinde söz konusu olmaktadır. Mala zarar verme suçu malın kısmen veya tamamen yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi, bozulması ve son olarak kullanılamaz hale getirilmesi seçimlik fiillerinden herhangi biriyle işlenebilmektedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun Onuncu Bölümünde “Malvarlığına Karşı İşlenen Suçlar” başlığı altında 151-152 maddelerinde mala zarar verme suçu düzenlenmiştir. Mala zarar verme suçu temel hali ve nitelikli hali olmak üzere ikiye ayrılarak kanunda ele alınmıştır.

Mala zarar verme suçunun şartları nelerdir ?

Mala zarar verme suçunda korunan hukuki değer, mülkiyet hakkıdır. Suçun konusu menkul ve gayrimenkul her türlü mal olabilir. Mağdurun telefonu, tarlası ya da arabası örnek verilebilir. Mağdurun tarlasındaki ürünü, telefon kulaklığı gibi malın yan ürünlerine verilen zarar da bu suç kapsamındadır.

Bu suç, seçimlik hareketlerle işlenir. Yani birden çok hareket seçenek olarak gösterilmiştir. Bunlardan birinin yapılması halinde suç meydana gelir.

Mala zarar verme suçundan bahsedebilmek için bazı şartların olması aranır. Mala zarar verme suçunun 2 tane şartı vardır;

1-Zarar verme kastının bulunması gerekir. Mala zarar verme suçunun oluşması için fiili gerçekleştirmede kast bulunmalıdır. Yani başkasına ait mala taksirle zarar verilmesi halinde mala zarar verme suçunu oluşturmaz. Fiil bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmelidir. 2-Zarar verilen mal başkasına ait olmalıdır. Zarar verilen şey başkasına ait bir mal veya hayvan olmalıdır. Kişinin kendisine ait bir mala zarar vermesi halinde söz konusu suç oluşmaz.

Mala Zarar Verme Suçunda Fiil

a-) Taşınır veya taşınmaz mala zarar verme suçunun maddi unsuru Türk Ceza Kanunu’nun 151.maddesinin 1.fikrasında öngörülen başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz mala zarar verme suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Bu suçun maddi unsuru, başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz malın kısmen veya tamamen “yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi, bozulması, kullanılamaz hale getirilmesi veya kirletilmesi” biçimindeki seçimlik hareketlerden birinin gerçekleştirilmesiyle oluşmaktadır.

Bu hareketlerin gerçekleştiriliş biçimi önemli değildir. Mala zarar verme suçları genellikle icrai hareketlerle işlendiğinden bu durumda kullanılan aracın niteliği önemli olmayıp bu araç mekanik veya kimyasal da olabilir. Bu suç, dolayısıyla faillik biçiminde de işlenebilir. Örneğin, bir akıl hastası ya da eğitilmiş köpek vasıtasıyla başkasının malına zarar verilmesi halinde de bu suç oluşur. Bu suçun ihmal suretiyle icra hareketi ile de gerçekleştirilmesi mümkündür.

“Yıkmak” deyimi ile anlatılmak istenilen, bir mal üzerinde bozmaktan daha ileri derecede bünyesinde değişiklik meydana getiren hareketlerdir. Örneğin, bir taşınmazın önceki kullanılış biçimine göre bir daha kullanılamaz duruma getirilmesi gibi. “Yok etmek”; bir malın yıkmaktan daha ileri anlamda onarılması ve yeniden kullanılması mümkün olmayacak biçimde ve yoğunlukta zarara uğratılmasıdır. Örneğin bir saatin tamamen parçalanması gibi. “Bozmak”; bir şeyin niteliğinin değiştirilmesi, o şeyin özgülendiği hizmeti yerine getiremez bir hale sokulmasıdır. Örneğin, bir resim tablosunun karalanması, otomobilin motor aksamının parçalarının birbirinden ayrılması ya da ezilerek işlevini yerine getiremez hale getirilmesi gibi. “Tahrip etmek” lügat anlamı itibariyle, kırıp dökme, harap ve viran etme, yıkılma, bozma, mamuriyeti imha etmedir. Bu acıdan bakıldığında “bozma” deyimi “tahrip kapsadığından ayrıca “tahrip etme” deyimine yer verilmesi isabetli olmamıştır. “Kullanılamaz hale getirmek”, eşyanın maddi varlığına zarar vermemekle beraber kullanılış amacını ve varoluş sebebini ortadan kaldırmayı, o şeyin kıymetindeki azalmayı ifade etmektedir. “Kirletmek” ise, taşınır veya taşınmaz malın önceki haline getirilmesi için önemsiz olmayan bir derecede çabayı gerektiren, örneğin, başkasına ait binanın duvarına yazı yazmak, afiş veya ilan yapıştırmak, resim yapmak gibi davranışları ifade etmektedir. Bu durumda eşya bütünlüğünü muhafaza etmekle beraber, kirletilmiş olması nedeniyle eski hale getirilmesi emek ve masrafı gerektirmektedir.

Mala Zarar Verme Suçunun Cezası

Mala zarar verme suçunun temel halinin cezası, 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Mala zarar verme suçunun basit halinden kasıt ise bir başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılmaz hale getiren veya kirleten kişi, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olması halinde 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası alacaktır.

Mala zarar verme suçunun yaptırımı olarak hapis cezası veya adli para cezası olarak seçimlik hapis cezası öngörülmüştür. Mahkeme tarafından belli koşullar altında adli para cezasına hükmedebilir. Ancak adli para cezası hakkında erteleme kararı verilemez.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı iki yıl veya altında olan hapis cezaları için verilmektedir. Mala zarar verme suçunun yaptırımı 4 aydan 3 yıla kadar olduğundan hakim tarafından iki yılın altında hapis cezası verildiği vakit hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi mümkündür. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi halinde belli koşullar altında ve belli bir denetim süresinde verilen karar sonuç doğurmayacaktır. Süre sonucunca koşullar yerine getirilir ise ceza hiçbir sonuç doğurmadan ortadan kalkacaktır.

Hapis cezasının ertelenmesi kararı, iki yıl veya altında olan hapis cezaları için verilmektedir. Mala zarar verme suçundan ceza ertelenmesi kararının verilmesi mümkündür. Ceza ertelenmesi kararı, verilen hapis cezasının şartlı olarak vazgeçilmesi anlamına gelmektedir.

Mala Zarar Verme Suçunun Nitelikli Halleri (Cezayı Ağırlaştıran Haller)

Türk Ceza Kanunu’nun 152. maddesinde mala zarar verme suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir. Mala zarar verme suçunun daha ağır ceza gerektiren halleri;

Kamu kurum ve kuruluşlarına ait bina, tesis veya diğer eşyalarda, Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilen eşya ve tesislerde, Devlet orman statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğunda, Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesislerde, Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımda olan bina, tesis veya eşyalarda, Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşyalarda, Görevi sona erse dahi intikam almak amacıyla kamu görevlisinin zararına işlenmesindedir. Kanunda belirtilen nitelikli hallerden birinin işlenilmesi halinde faile verilecek ceza, 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır. Türk Ceza Kanunu’nun 152. maddesinin ikinci fıkrasında ise diğer nitelikli haller düzenlenmiştir:

Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak, Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olunması, Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak işlenmesi halinde faile verilecek ceza bir katına kadar arttırılacaktır. Türk Ceza Kanunu’nun 152. maddesinin üçüncü fıkrasında ise diğer nitelikli hal düzenlenmiştir:

Mala zarar verme suçu sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmeti geçici de olsa aksaması halinde verilecek ceza iki katına kadar arttırılacaktır.

Devlet Malına Zarar Vermenin Cezası Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun mala zarar verme suçunun nitelikli halini düzenleyen 152. Maddede devlet malına verilen zarara ilişkin ceza düzenlenmiştir. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yerde, binada, tesiste veya diğer eşya hakkında verilen zararda faile 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası verilecektir.

Av. Reşit SELİMOĞLU